ولایت سیاسی در فقه شیعه (با تأکید بر دیدگاه امام خمینی قدس‏ سره)

Authors

غلامحسن مقیمی

abstract

دانشواژه «ولایت» علاوه بر کاربرد سیاسی، در حوزه‏های دیگر علوم اسلامی، مانند کلام، فلسفه، فقه و عرفان نیز به طور وسیعی استعمال می‏شود. در فقه سیاسی شیعه یکی از مهم‏ترین مفاهیم سیاسی، ولایت به معنای «تدبیر سیاسی جامعه» است که بدون درک صحیح آن، فهم نظام سیاسی شیعه نیز ممکن نیست؛ از این رو فقها ضمن مفروض گرفتن اصل ولایت به معنای تدبیر سیاسی همواره از آن به عنوان حدود اختیارات حکومت مجتهدان بحث کرده ‏اند. این «کلید واژه فقه حکومتی شیعه» در تاریخ معاصر، وارد عرصه نظریه ‏پردازی نیز شده است و حضرت امام خمینی قدس ‏سره با توجه به الزامات عصر خود، از آن، نظریه کارآمدتری ارائه کرده و بر مبنای آن نظام جمهوری اسلامی را تأسیس کردند. نوشته حاضر برای درک صحیح مفهوم «ولایت سیاسی» در اندیشه سیاسی شیعه به نگارش درآمده است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

وحدت از دیدگاه امام خمینی قدس ‏سره

این کتاب، مجموعه بیانات و نوشته ‏های امام خمینی - رضوان الله علیه - درباره وحدت اسلامی است که از کتاب‏های چهل حدیث، صحیفه نور، کشف الاسرار، مناسک حجّ، ولایت فقیه و وصیّت نامه سیاسی - الهی، استخراج و تنظیم شده است. اثر مذکور شامل شش فصل است: 1. ماهیّت وحدت؛ 2. ضرورت وحدت؛ 3. روش‏های ایجاد وحدت؛ 4. آثار و نتایج وحدت؛ 5. وجوه مختلف وحدت؛ 6. فقدان وحدت (علل و نتایج تفرقه). در فصل اول، این مسأله آشکار...

full text

محدوده اختیارات ولایت فقیه با تأکید بر دیدگاه امام خمینی

حاکمیت ولایت فقیه در عصر غیبت این سؤال را به دنبال می‌آورد که آیا محدوده اختیارات ولایت فقیه در حد اختیارات معصومین می‌باشد؟ یا این‌که اختیارات آنان کم‌تر و محدودتر از اختیارات معصومین است؟ به عبارت دیگر اختیارات ولایت فقیه در دایرۀ سیاست و حاکمیت مطلق است یا مقیّد؟ در این رابطه دو دیدگاه مطرح است عده‌ای از دانشمندان اسلامی برآنند که ولی فقیه در حوزه حاکمیت همانند معصومین  بسط الید می‌باشند و...

full text

نقش و جایگاه مصلحت در تحول فقه سیاسی شیعه با تأکید بر اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره)

 هدف: تبیین جایگاه مصلحت‏ به خصوص در اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره) به عنوان راهکاری در خصوص رفع تزاحم احکام. روش: روش پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی است که با نگرش تحلیلی- تطبیقی به بررسی متون فقهی و حقوقی پرداخته است. یافته‌ها: گر چه در فقه امامیه از مصلحت به عنوان سندی برای استنباط حکم شرعی صحبتی به میان نیامده، ولی به عنوان یک شیوۀ مهم در تزاحم احکام، احکام حکومتی و ... در نظر گرفته شده است. ا...

full text

تبیین قلمرو ولایت در فقه سیاسی شیعه

جایگاه حکومت بر اساس فقه شیعه در دو دوره مورد بحث قرار میگیرد: نخست، زمان حضور معصوم، که در این دوره حق حاکمیت برای معصوم(ع) ثابت است؛ دوم، زمان غیبت معصوم، که در این دوره درباره حق حاکمیت میان فقیهان شیعه اختلاف نظر است. در دوران غیبت برای فقیهان شئونی وجود دارد که عبارت است از: شأن افتا و مرجعیت میان فقیهان « افتا و قضا » دینی، شأن قضاوت و شأن ولایت. در مورد ثبوت دو شأن اختلافی نیست؛ اما در ...

full text

بررسی وجوه تعامل فلسفه سیاسی و فقه سیاسی در اندیشه سیاسی امام خمینی (قدس سره)

شخصیت علمی حضرت امام یک شخصیت جامع الاطراف و چند بعدی است. حضرت امام همچنان که فقیه سیاسی است فیلسوف سیاسی نیز هست. این تحقیق در پی آن است تا با روش تحقیق کتابخانه ای ارتباط میان این دو بعد علمی حضرت امام را مطالعه و وجوه تعامل میان فقه و فلسفه سیاسی حضرت امام را بررسی کند. سوال اصلی این پژوهش آن است که وجوه تعامل میان فلسفه سیاسی و فقه سیاسی امام خمینی ( قدس سره) چگونه است؟ بررسی آثار حضرت اما...

نقش و جایگاه مصلحت در تحول فقه سیاسی شیعه با تأکید بر اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره)

هدف: تبیین جایگاه مصلحت‏ به خصوص در اندیشۀ سیاسی امام خمینی(ره) به عنوان راهکاری در خصوص رفع تزاحم احکام. روش: روش پژوهش حاضر از نوع تحقیقات کیفی است که با نگرش تحلیلی- تطبیقی به بررسی متون فقهی و حقوقی پرداخته است. یافته ها: گر چه در فقه امامیه از مصلحت به عنوان سندی برای استنباط حکم شرعی صحبتی به میان نیامده، ولی به عنوان یک شیوۀ مهم در تزاحم احکام، احکام حکومتی و ... در نظر گرفته شده است. از...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
فصلنامه علمی پژوهشی علوم سیاسی

Publisher: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام

ISSN

volume 4

issue سال چهارم - شماره سیزدهم - بهار 80 2001

Keywords

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023